थारू समुदायको विशेष सांस्कृतिक उत्सव ‘गुरही’ आज उल्लासपूर्वक मनाइँदै
कैलाली — थारू समुदायको मौलिक र सांस्कृतिक रूपमा महत्वपूर्ण पर्व ‘गुरही’ आज विशेष उत्साहका साथ मनाइँदैछ। श्रावण शुक्ल पञ्चमीका दिन मनाइने यो पर्व विशेषगरी पश्चिम नेपालका कैलाली, कञ्चनपुर लगायतका जिल्लामा बसेका थारू समुदायको पहिचानसँग जोडिएको छ।
‘गुरही’ पर्वमा विशेषगरी बालबालिका र किशोरीहरूको सक्रियता रहने गर्दछ। साँझपख गाउँका चोक तथा चौराहाहरूमा उनीहरू नयाँ लुगा लगाएर भेला हुन्छन्। उनीहरूले भुजा, चना, मकै, केराउ लगायत गेडागुडी र कपडाबाट बनाइएको गुरही (पुतली) ढकियामा राखेर ल्याउँछन्।
गुरही पूजाको सुरुवात गाउँको भलमन्साले दुबोको गाँठो पारेर गरिन्छ। त्यसपछि युवतीहरूले ल्याएका गुरहीलाई सामूहिक रूपमा राखेर पूजा गरिन्छ। यो पर्व भाइबहिनीको आपसी सम्बन्ध, स्नेह र संरक्षणको प्रतीकका रूपमा पनि चिनिन्छ। पूजा पश्चात दिदीबहिनीहरूले गुरही फाल्ने र दाजुभाइहरूले बाँस वा जुटको लट्ठीबाट त्यसलाई पिट्ने परम्परा रहेको छ।
पिटाइको क्रममा ‘देऊ घुघरी’, ‘लेउ घुघरी’ भन्ने नारा लगाइन्छ, जसलाई थारू समुदायले ‘गुरही असरैना’ भन्छन्। यसको उद्देश्य गाउँघरमा रहेका रोग, पीडा, र नकारात्मक शक्तिहरूलाई भगाउने भन्ने विश्वास छ।
पर्वपछि ती गुरहीलाई नदी, कुलो वा खोला तर्फ बगाइन्छ। कतिपयले गुरही बनाउने कपडाका टुक्राहरू घरको मूल ढोकामा बाँधेर सुरक्षा र समृद्धिको कामना गर्ने चलन पनि छ।
यस पर्वका अवसरमा थुप्रै स्थानीय तहहरूले सार्वजनिक बिदा समेत दिएका छन्, जसले यस सांस्कृतिक परम्पराप्रति सामुदायिक सम्मान दर्शाउँछ।
‘गुरही’ पर्व न केवल धार्मिक आस्था, तर थारू समाजको पहिचान, सामूहिकता र परम्परागत जीवनशैलीको संरक्षणसँग पनि गाँसिएको छ।
